Baza wiedzy > Zasady żywienia
Nieprawidłowe żywienie może być przyczyną wielu zaburzeń, które negatywnie wpływają na zdrowie i samopoczucie zwierzęcia. Niewłaściwa dieta dla psa i kota polega między innymi na podawaniu im pokarmu niekompletnego i niezbilansowanego, stosowaniu w ich żywieniu pokarmów przeznaczonych dla ludzi, które mogą być szkodliwe dla zwierząt (w tym „resztek ze stołu”), a także jedzenia nieświeżego, zanieczyszczonego mikrobiologicznie. Taki nieodpowiedni pokarm może stać się powodem poważnych konsekwencji. Należą do nich nie tylko zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, ale także nadwaga i otyłość, choroby układu ruchu, choroby metaboliczne, zaburzenia rozrodu itp. Z tego względu niezwykle ważnym elementem dbania o psa i kota jest jego właściwe żywienie, polegające na podawaniu kompletnego i zbilansowanego pokarmu dostosowanego do potrzeb zwierzęcia.
Zasady prawidłowego żywienia
Prawidłowe żywienie czworonoga polega na podawaniu mu pokarmu, który w pełni zaspokaja zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki odżywcze i spełnia kilka podstawowych warunków tzn. jest kompletny i zbilansowany, bezpieczny, odpowiednio strawny, stały pod względem składu oraz smaczny. Kompletność i zbilansowanie oznacza, że pożywienie dostarcza w dziennej porcji wszystkie niezbędne składniki odżywcze w odpowiednich ilościach i we właściwych proporcjach z energią. Bezpieczeństwo pokarmu jest niezwykle ważną cechą, która gwarantuje, że pożywienie nie zawiera niczego, co mogłoby być szkodliwe dla zwierzęcia np. czynników mikrobiologicznych (bakterii, grzybów, pasożytów) i toksyn (biologicznych, chemicznych). Właściwa stawność pożywienia umożliwia przyswojenie odpowiednich ilości zawartych w nim składników odżywczych. Z kolei stałość składu (pod względem proporcji makroskładników) jest cechą, która pozwala na zachowanie komfortu trawiennego i zmniejsza ryzyko wystąpienia biegunek i/lub wymiotów, które mogą się pojawić, jako reakcja na nagłe zmiany diety [1].
Zapotrzebowanie żywieniowe psów i kotów
Potrzeby żywieniowe psów i kotów od lat są tematem wielu badań, dzięki którym zostały utworzone tzw. normy żywieniowe [2, 3]. Podają one precyzyjne ilości kilkudziesięciu niezbędnych składników odżywczych, które muszą znaleźć się w pokarmie przeznaczonym dla psów i kotów, w zależności od wielkości, wieku, aktywności fizycznej, czy stanu fizjologicznego (np. ciąża, laktacja). Normy żywieniowe określają także minimalną strawność diety oraz zawartość energii, czyli opisują, na czym polega prawidłowa dieta czworonoga.
Konsekwencje nieprawidłowego żywienia.
Niespełnienie warunków prawidłowego żywienia pociąga za sobą wiele poważnych konsekwencji. Podając zwierzęciu pokarm niezbilansowany narażamy pupila na ryzyko nadmiaru lub niedoboru składników odżywczych i energii, co może skutkować negatywnymi efektami dla jego zdrowia. Dla przykładu żywienie wyłącznie mięsem może być powodem niedoboru wapnia w organizmie, prowadzącego do poważnych zaburzeń ortopedycznych. Innym błędem żywieniowym jest stosowanie pokarmów przeznaczonych dla ludzi, które mogą być szkodliwe lub wręcz toksyczne dla psów i kotów. Takimi niebezpiecznymi produktami są np. czekolada, czosnek, cebula, rodzynki, winogrona, orzechy makadamia, awokado i ksylitol (cukier brzozowy). Groźne dla zdrowia pupila jest także podawanie pożywienia zanieczyszczonego mikrobiologicznie np. nieświeżych pokarmów lub surowego mięsa. Mogą się w nich znajdować groźne bakterie (np. Salmonella, Listeria, Campylobacter, Escherichia coli), zagrażające nie tylko zwierzętom, ale i towarzyszącym im ludziom. Takie pokarmy stają się przyczyną np. poważnych zatruć oraz zapaleń żołądka i jelit. Dodatkowo wykazano, że zjadanie „resztek ze stołu”, śmieci oraz pokarmów obfitujących w tłuszcze może także prowadzić do zapalenia trzustki, potencjalnie zagrażającemu nawet życiu czworonogów. Nadmiar tłuszczu w diecie dostarcza zbyt dużych ilości energii, co jest powodem rozwoju nadwagi i otyłości. Należy podkreślić, że otyłość nie jest jedynie problemem estetycznym. To poważna choroba, która pociąga za sobą ryzyko wystąpienia innych zaburzeń takich jak: choroby układu ruchu, zaburzenia hormonalne i metaboliczne (np. cukrzyca typu II), zaburzenia rozrodu, choroby wątroby (np. stłuszczenie wątroby), choroby układu krążenia i układu oddechowego. Otyłość powoduje także osłabienie tolerancji wysokich temperatur, spadek odporności, zwiększa ryzyko znieczuleń i pogarsza gojenie się ran.
Jak zapewnić zwierzęciu zdrową dietę?
Zapewnienie psu lub kotu prawidłowej diety jest bardzo ważnym elementem dbania o ich zdrowie. Można to łatwo osiągnąć stosując kompletne i zbilansowane karmy gotowe, które spełniają podstawowe warunki właściwego żywienia. Należy pamiętać, aby przestrzegać odpowiedniego dawkowania pokarmu, dostosowując je do potrzeb naszego pupila. W celu określenia, czy nasz ulubieniec otrzymuje tyle pożywienia, ile potrzebuje, należy regularnie go ważyć oraz oceniać jego kondycję ciała (BCS - body condition score). Prawidłowe żywienie przy użyciu pokarmów przygotowywanych w domu także jest możliwe, ale na pewno o wiele bardziej pracochłonne oraz wymagające wiedzy i doświadczenia opiekuna zwierzęcia. Przy korzystaniu z pokarmów domowych zwiększa się ryzyko przekarmienia zwierzęcia, gdyż trudniej jest określić właściwe dawki takiej diety. Dodatkowo pokarmy domowe są często obfite w tłuszcze, co sprzyja nadmiernemu poborowi energii.
Adnotacja
Tekst został przygotowany przez zespół ekspertów POLKARMA w składzie:
Dr n. wet. Sybilla Berwid-Wójtowicz
Dr n. wet. Michał Ceregrzyn
Lek. wet. Małgorzata Głowacka
Dr inż. Jacek Wilczak
Mgr inż. Anna Maria Ziembińska
Piśmienictwo
1. Stavisky, J., et al., A case-control study of pathogen and lifestyle risk factors for diarrhoea in dogs. Prev Vet Med, 2011. 99(2-4): p. 185-92.
2. FEDIAF, Nutritional guidelines for complete and complementary pet food for cats and dogs. European Pet Food Industry Federation. 2014: Bruxelles.
3. NRC, Nutrient Requirement of Dog and Cat. 2006, National Academy of Science, US.
Obecnie POLKARMA jest głównym stowarzyszeniem producentów z branży gotowej karmy dla zwierząt domowych, które zrzesza reprezentantów wiodących firm pod względem skali produkcji pokrywającej ponad połowę rynku karm gotowych dla zwierząt domowych w Polsce.